Фундаментальная навука - гэта навука дзеля навукі. Гэта частка навукова-даследчай дзейнасці без канкрэтных камерцыйных або іншых практычных мэтаў.
Фундаментальная навука - гэта навука, якая мае сваёй мэтай стварэнне тэарэтычных канцэпцый і мадэляў, практычная прымянімасць якіх не відавочная (Цітоў В. Н. Інстытуцыянальныя і ідэалагічныя аспекты функцыянавання навукі // Социол. Исслед.1999. № 8. с.66).
Згодна з афіцыйным вызначэннем, прынятым Цэнтральным статыстычным упраўленнем Расійскай Федэрацыі:
- Да фундаментальных даследаванняў адносяцца эксперыментальныя і тэарэтычныя даследаванні, накіраваныя на атрыманне новых ведаў без пэўнай мэты, звязанай з выкарыстаннем гэтых ведаў. Іх вынікам з'яўляюцца гіпотэзы, тэорыі, метады і г.д. ... Фундаментальныя даследаванні могуць быць завершаны рэкамендацыямі па арганізацыі прыкладных даследаванняў для выяўлення магчымасцяў практычнага выкарыстання атрыманых вынікаў, навуковых публікацый і г.д.
Нацыянальны навуковы фонд ЗША вызначае паняцце фундаментальных даследаванняў наступным чынам:
- Фундаментальныя даследаванні з'яўляюцца часткай навукова-даследчай дзейнасці, накіраванай на папаўненне агульнага корпуса тэарэтычных ведаў ... Яны не маюць загадзя вызначаных камерцыйных мэтаў, хоць яны могуць праводзіцца ў тых галінах, якія ўяўляюць цікавасць або могуць быць цікавыя для бізнес-практыкаў у будучыні.
Задачай фундаментальных навук з'яўляецца пазнанне законаў паводзін і ўзаемадзеяння асноўных структур прыроды, грамадства і мыслення. Гэтыя законы і структуры вывучаюцца ў «чыстым выглядзе», як такія, незалежна ад іх магчымага выкарыстання.
Прыродазнаўства - прыклад фундаментальнай навукі. Яна накіравана на пазнанне прыроды такой, якая яна ёсць сама па сабе, незалежна ад таго, якое прымяненне атрымаюць яе адкрыцці: асваенне космасу або забруджванне навакольнага асяроддзя. А прыродазнаўства ніякай іншай мэты не перасьледуе. Гэта навука дзеля навукі; пазнанне навакольнага свету, адкрыццё фундаментальных законаў быцця і прымнажэнне фундаментальных ведаў.
Фундаментальная і акадэмічная навука
Фундаментальную навуку часта называюць акадэмічнай, таму што яна развіваецца пераважна ва ўніверсітэтах і акадэміях навук. Акадэмічная навука, як правіла, фундаментальная навука, навука не дзеля практычнага прымянення, а дзеля чыстай навукі. У жыцці гэта часта бывае, але «часта» не азначае «заўсёды». Фундаментальныя і акадэмічныя даследаванні - розныя рэчы. Глядзіце →