«Уявіце сабе ёрка, які апынуўся на вуліцы і вымушаны самастойна шукаць ежу і ваду», — кажа ўкраінская зоаабаронца Мар'яна Ступак. «У той жа час ён змагаецца за сваё жыццё сярод руін вёскі, пакінутай жыхарамі ў прыфрантавой зоне. Як доўга ён пратрымаецца? Лёс буйных сабак у такіх умовах не менш трагічны – яны таксама бездапаможна чакаюць вяртання гаспадароў, а потым гінуць ад голаду або ран. Тыя, хто больш цягавіты, збіваюцца ў зграі і пачынаюць паляваць. Камусьці шанцуе больш, іх забіраюць у ацалелыя сховішчы. Але сітуацыя там жаласная. Разлічаныя на 200-300 асобін, яны часам вымушаныя трымаць да тысячы гадаванцаў. Чакаць дапамогі ад дзяржавы, вядома, не прыходзіцца. У нас людзі з пацярпелых ледзьве зводзяць канцы з канцамі, а што ўжо казаць пра жывёл.
Братам нашым меншым з усходу Украіны дапамагае зоаабаронца з Кіева Мар’яна Ступак. Яна збірае грошы на ежу, арганізоўвае яе транспарціроўку ў зоаабарончыя арганізацыі і захаваныя прытулкі і міні-прытулкі на 30-40 асобін, якія, як правіла, утрымліваюцца пажылымі людзьмі, якія не маглі самастойна сысці і забраць сваіх падапечных з зона канфлікту. Праз неабыякавых людзей Мар’яна знаходзіць ператрымальнікаў ці нават гаспадароў кінутых катоў і сабак.
Дзяўчыне здаралася самастойна вывозіць жывёл з прыфрантавой зоны і перавозіць у Польшчу, да сваіх калег-абаронцаў. Так нарадзілася больш за дзясятак катоў.
Усё пачалося з таго, што аднойчы падчас паездкі да сяброў у Кракаў Мар'яна распавяла польскай абаронцы жывёл Яане Выдрых з арганізацыі Czarna Owca Pana Kota («Чорная авечка Пана Кота») пра жудасную сітуацыю, якая склалася з жывёлы ў зонах канфлікту ва Украіне.
«Джаана вельмі спагадлівы, добры чалавек, - кажа Мар'яна. Яна дамовілася для мяне на інтэрв’ю для кракаўскай газеты. Артыкул выклікаў даволі вялікую цікавасць у чытачоў. Людзі пачалі пісаць мне і прапаноўваць дапамогу. Так нарадзілася ідэя ініцыятывы дапамогі жывёлам, пацярпелым ад вайны, якая пачала дзейнічаць у лістападзе мінулага года. Цудоўная актывістка руху абароны жывёл Дарота Даноўска прапанавала правесці збор кармоў у найбуйнейшым і найстарэйшым веганскім рэстаране Польшчы Vega. Водгук быў неверагодны – каля 600 кг кармоў у месяц! Мы стварылі польскамоўны (па-расейску яго назва гучыць у перакладзе «Дапамога жывёлам, ахвярам вайны»), для якога распрацавалі лягатып і застаўку. Праз яго карыстальнікі абменьваюцца там інфармацыяй, дапамагаюць пацярпелым грашыма і прадуктамі.
Сёння выратаваннем жывёл пастаянна займаецца каля 2-4 чалавек. Арганізацыя Джааны дапамагае пісаць і адпраўляць афіцыйныя лісты на мяжу. Безумоўна, нічога б не атрымалася без пастаяннай дабрачыннай дапамогі неабыякавых людзей.
– Як канкрэтна можна перадаць прадукты, улічваючы сітуацыю ў краіне?
«Гэта было нялёгка, — кажа Мар’яна. «Спачатку мы спрабавалі перадаць харчы ў саму зону баявых дзеянняў. Мне давялося асабіста дамаўляцца з кіроўцамі аўтобусаў з валанцёрскіх ініцыятыў аб гуманітарнай дапамозе. Калі дапамагаеш людзям, можаш асабіста з такім эскортам паехаць на ўсход. Але ніхто такую дапамогу жывёлам арганізаваць не будзе.
На дадзены момант харчы адпраўляюцца поштай у прыфрантавыя гарады, а сабраныя сродкі накіроўваюцца ў населеныя пункты, дзе ідзе вайна або якія не знаходзяцца пад кантролем Украіны.
– Колькі прытулкаў і як часта вам удаецца дапамагчы?
– Рэгулярнасці, на жаль, няма, бо ўсё залежыць ад даходаў. Ахоп не вельмі вялікі: у 5-6 міні-прытулкаў адпраўляем грошы, яшчэ ў 7-8 месцаў адпраўляем ежу.
– Якая дапамога патрэбна сёння ў першую чаргу?
– На тэрыторыі Украіны патрэбныя валанцёры, якія гатовыя сачыць за сітуацыяй, пісаць пасты ў групе, тэлефанаваць у прытулкі. Для перавозкі прадуктаў патрабуюцца кіроўцы. Нам вельмі патрэбныя актывісты, якія б на працяглы час узялі на сябе адказнасць за запуск аналага польскай групы на рускай і англійскай мовах. Каб абмеркаваць дэталі, вы можаце звязацца са мной непасрэдна па электроннай пошце
І Ў ГЭТЫ ЧАС
Тэрарысты-смяротнікі Данбаса
Вельмі актыўна і вынікова жывёл з зоны канфлікту ратавалі валанцёры з «праекта», ініцыятарам якога выступіла АЗЖ «ЗА ЖЫЦЦЁ» 379 тон кармоў! Але, на жаль, з 653 верасня праект было вырашана перавесці на мэтавую працу з-за практычна поўнай адсутнасці фінансавання. Сутнасць праекта сёння ў тым, каб публікаваць допісы тых, хто мае патрэбу, чытаючы якія, людзі могуць ахвяраваць грошы таму ці іншаму прытулку. Вось што сёння напісана на сцяне групы:
«За год існавання праекта мы зрабілі ўсё, што маглі. Зараз ва Украіне яшчэ шмат жывёлаў, якія маюць патрэбу ў вашай дапамозе, і мы просім: сачыце за паведамленнямі ў нашай групе і падтрымлівайце іх па меры сіл! Мы вельмі ўдзячныя ўсім за дапамогу і многім за супрацоўніцтва, нават калі гэта невялікі ўнёсак, нам удалося выратаваць шмат жыццяў, і няхай хутчэй скончыцца вайна».