Лічыцца, што сацыяльныя сеткі з'яўляюцца ідэальным сродкам для нарцысаў. Яны могуць дэманстраваць свае фатаграфіі і дасягненні тысячам людзей, ствараючы ідэальны выгляд. Ці праўда, што актыўныя карыстальнікі Фэйсбука і Інстаграма - гэта пыхлівыя эгацэнтрыкі, якія прагнуць прызнання? Ці гэта наш свет, які кіруецца дасягненнямі, прапануе нам недасяжныя стандарты поспеху?
Ці з'яўляюцца сацыяльныя сеткі «тэрыторыяй» нарцысаў? Здаецца, так. У 2019 годзе псіхолагі Новасібірскага педагагічнага ўніверсітэта правялі даследаванне, вынікі якога паказалі, што большасць актыўных карыстальнікаў сацыяльных сетак сапраўды маюць нарцысічныя рысы. Аказалася, што ў тых, хто праводзіць у інтэрнэце больш за тры гадзіны ў дзень і актыўна размяшчае кантэнт на сваіх старонках, такія праявы выяўленыя мацней, чым у астатніх. А людзі з ярка выяўленымі нарцысічнымі рысамі больш актыўна паводзяць сябе ў сацыяльных сетках.
Што такое нарцысізм? Перш за ўсё, у залішняй самазакаханасці і завышанай самаацэнцы. Такія людзі марнуюць сваю энергію на барацьбу за прызнанне, але гэта імкненне да дасканаласці абумоўлена зусім не станоўчым вопытам: чалавек стварае бездакорны знешні вобраз, таму што бясконца саромеецца сябе.
Распазнаць нарцыса можна па такіх прыкметах, як смага хвалы і падвышанай увагі, апантанасць уласнай персонай, неўспрымальнасць да крытыкі, вера ва ўласную грандыёзнасць.
Нарцысізм сам па сабе не з'яўляецца псіхічным расстройствам. Гэтыя рысы з'яўляюцца агульнымі для большасці людзей і даюць нам здаровыя амбіцыі, каб дапамагчы нам падняцца па службовай лесвіцы. Але парушэнне можа стаць паталагічным, калі гэтыя рысы ўзмацняюцца і пачынаюць перашкаджаць іншым.
Віртуальная «вітрына»
Паколькі адна з асноўных функцый сацыяльных сетак - самавыяўленне, для нарцысічных асоб гэта выдатная магчымасць захаваць, а магчыма, і развіць нарцысічныя рысы. Грунтуючыся на ідэалізаваных, але далёкіх ад рэчаіснасці ўяўленнях пра сябе, у сацыяльных сетках кожны можа лёгка стварыць і паказаць свету найлепшую версію сябе.
Адабрэнне і заахвочванне
У ідэале наша самаацэнка не павінна залежаць ад знешняга адабрэння, але вынікі даследавання сведчаць аб тым, што актыўныя карыстальнікі сацыяльных сетак больш маюць патрэбу ў захапленні з боку навакольных, і гэта адна з праяў нарцысізму. Крыніцай такой патрэбы, як правіла, з'яўляецца ўнутраная няўпэўненасць у сабе.
Акрамя таго, тыя, хто актыўны ў сацыяльных сетках, часта перабольшваюць уласныя таленты, здольнасці і дасягненні. Яны пастаянна чакаюць, што навакольныя высока ацэняць іх працу, нягледзячы на тое, што дасягненні часта аб'ектыўна не такія значныя. Для іх характэрная пазіцыя перавагі і празмерная славалюбства.
Самазакаханыя асобы неадэкватна ацэньваюць свае здольнасці і якасці, перабольшваючы сваю значнасць і адоранасць, а актыўныя карыстальнікі сацыяльных сетак не толькі размяшчаюць асабістую інфармацыю пра сябе, але і сочаць за кантэнтам іншых карыстальнікаў.
Большасць з нас аддае перавагу дзяліцца ідэалізаванымі вобразамі сябе ў сацыяльных сетках, і таму пастаяннае назіранне за поспехамі і дасягненнямі іншых выклікае зайздрасць, абясцэньванне, прыніжэньне, уласцівыя нарцысам, а таксама можа падштурхнуць іх да далейшага прыхарошвання сваіх поспехаў і здольнасцяў. Таму, з аднаго боку, інтэрнэт-сайты з'яўляюцца ўлюбёным месцам для самавыяўлення такіх людзей, а з другога - віртуальная прастора можа ўзмацніць уласцівыя ім адмоўныя рысы.
Аб распрацоўніку
Наталля ЦЮЦЮНІКАВА – псіхолаг. Больш падрабязна пра яе .